Automutilatie (het moeilijke woord voor zelfverwonding) en BDSM lijken op het eerste gezicht een beetje op hetzelfde neer te komen. Een masochist houdt van pijn, iemand die automutileert toch ook? Automutilatie is echter absoluut niet een soort solo-BDSM. Wat is het dan wel? En waar komt het uit voort?
Wat is automutilatie?
Automutilatie, ook wel zelfverwonding of zelfverminking genoemd, is het opzettelijk beschadigen van het eigen lichaam. De persoon die zichzelf verwondt, doet dit door bijvoorbeeld hard tegen de muur of een ander voorwerp te slaan, zichzelf te krabben, zichzelf te branden met een heet voorwerp, te snijden, de eigen botten breken of zichzelf ziek te maken met bijvoorbeeld gif. Het is niet zijn of haar bedoeling zichzelf te doden. Het doel van de verwonding is niet om het leven te beëindigen, maar juist het tegenovergestelde: door zichzelf te verwonden kan diegene zijn of haar leven weer even aan. Het is een overlevingsmechanisme.
Waarom verwonden mensen zichzelf?
Voor mensen die zichzelf niet verwonden, is moeilijk te begrijpen waarom iemand ervoor kiest om zichzelf pijn te doen. Het is natuurlijk gedrag om jezelf tegen verwondingen te beschermen, en de meeste mensen hebben een afkeer van pijn. Mensen die zichzelf verwonden, doen dat echter niet omdat ze het lekker vinden. Ze handelen niet vanuit masochisme, maar vanuit onmacht.
Mensen die zichzelf verwonden, voelen psychische pijn. Ze voelen grote woede, groot verdriet of zijn depressief, zonder in staat te zijn die emoties op een goede manier te uiten. Voor de goede orde: niet iedereen die niet goed met emoties kan omgaan, gaat zichzelf verwonden. Maar voor sommige mensen is zelfverwonding een manier om met emoties om te gaan. Met lichamelijke pijn overstemmen ze de psychische pijn die ze voelen. De lichamelijke pijn is naar, maar veel minder erg dan wat diegene van binnen voelt. De lichamelijke pijn is een afleiding, een verdoving. Het zorgt ervoor dat de innerlijke pijn weer even draaglijk wordt.
Een andere reden waarom mensen zichzelf gaan verwonden, is om weer een gevoel van controle te krijgen. Mensen die zichzelf verwonden, voelen zich vaak machteloos. Soms zijn ze vroeger misbruikt, anderen voelen zich niet de baas over hun eigen leven of hun eigen emoties. Door zelf hun eigen lichaam te verwonden, voelen ze zich in controle. Zij zijn degenen die zichzelf pijn doen, niet een ander. Door de pijn naar buiten te brengen, wordt de pijn ook tastbaarder. Een lichamelijke wond kun je zien en verzorgen, innerlijke wonden veel moeilijker.
Andere mensen die zichzelf verwonden, doen dit om zich weer ‘echt’ te voelen. Zij voelen zich afgestompt, leeg van binnen. De wereld voelt voor hen niet echt, het is alsof ze in een droom leven. Door lichamelijke pijn te voelen, krijgen ze het gevoel weer terug te komen op aarde. Ze voelen dan weer dat ze leven.
Zelfverwonding kan ook dienen als straf. Sommige mensen hebben het gevoel dat zij straf verdienen, ze zijn boos op zichzelf of haten zichzelf. Door zichzelf pijn te doen, hebben deze mensen het gevoel dat ze zichzelf straffen en worden schuldgevoelens minder.
Soms is zelfverwonding een communicatiemiddel. Het laat aan de buitenwereld zien dat er iets mis is, het is een roep om hulp. Dat heeft niets te maken met aandachttrekkerij. Als het enkel om aandacht ging, had iemand die zichzelf verwondt wel een minder pijnlijke manier van aandacht trekken gekozen. Het is dus belangrijk om automutilatie altijd serieus te nemen.
BDSM en automutilatie
De link tussen zelfverwonding en masochisme is makkelijk gelegd: beide hebben te maken met pijn. Het grote verschil tussen zelfverwonding en masochisme zijn de emoties die het oproept. Een BDSM-spel is, als het goed is, een positieve gebeurtenis. Zowel de Dominant als de sub genieten ervan, het roept positieve gevoelens op en naderhand zit je lekker in je vel. Bij automutilatie is dit niet het geval. De aandrang om jezelf te verwonden komt uit het feit dat je je rot voelt en wilt ontsnappen aan die gevoelens. Je voelt je verdrietig of boos, of je vindt dat je pijn verdient. Tijdens het verwonden voel je je iets beter, maar naderhand voel je je vaak ontzettend schuldig en verdoofd. Jezelf verwonden is een negatieve gebeurtenis.
Een ander verschil tussen zelfverwonding en BDSM is hoe er met controle omgegaan wordt. Bij automutilatie probeert iemand macht over zichzelf en over zijn of haar gevoelens te krijgen. Bij BDSM gaat het juist om het weggeven van macht. Het ondergaan van pijn legt dan juist de nadruk op de machteloosheid van degene die de pijn ondergaat.
Het kan voorkomen dat een iemand BDSM gebruikt als alternatief voor zelfverwonding, zich bijvoorbeeld laat slaan omdat hij of zij verdrietig is of vindt dat hij of zij pijn verdient. De emoties die dan ervaren worden, lijken op wat mensen voelen als ze zichzelf verwonden. Het is echter maar de vraag of het een goed idee is BDSM voor dit doel te gebruiken.
Samengevat
Masochisme en zelfverwonding zijn absoluut niet hetzelfde. Een masochist wil om positieve redenen pijn ervaren, vindt pijn lekker. Automutilatie is ongezond gedrag, dat voortkomt uit psychische problemen en een onvermogen om met gevoelens om te gaan. Als je BDSM gebruikt als vervanging voor automutilatie of om met negatieve emoties om te gaan, onthoud dan dat BDSM geen therapie is. Als je jezelf verwondt, geeft dat aan dat er iets ernstigs aan de hand is. Het is dan beter om professionele hulp te zoeken.
Wil je meer informatie?
Als je meer wilt lezen over zelfverwonding of naar aanleiding hiervan hulp zoekt, kun je kijken op de volgende websites:
Landelijke Stichting Zelfbeschadiging
Zelfbeschadiging onder controle,
een samenwerking van Palier, Landelijke Stichting Zelfbeschadiging en PsyQ.
Automutilatie-site,